De werking van de frequentiemarkt in België: Stabiliteit als prioriteit
Een betrouwbaar en stabiel elektriciteitsnet is van cruciaal belang voor bedrijven en huishoudens. Achter de schermen zorgt Elia, de Belgische transmissienetbeheerder (TSO), ervoor dat de netfrequentie altijd op 50 Hertz blijft. Dit lijkt vanzelfsprekend, maar achter deze stabiliteit schuilt een complex en dynamisch systeem: de frequentiemarkt. In deze blog leggen we uit hoe de frequentiemarkt werkt, waarom ze noodzakelijk is en welke rol jij hierin kan spelen.
Waarom moet de netfrequentie stabiel blijven?
De netfrequentie van 50 Hertz is de standaard voor het elektriciteitsnet in Europa. Een stabiele frequentie betekent dat er een evenwicht is tussen vraag en aanbod van elektriciteit.
Zodra er een onevenwicht ontstaat (bijvoorbeeld door een plotselinge stijging van de vraag of een storing in de productie), komt de stabiliteit van het net in gevaar. In het ergste geval kan dit leiden tot een black-out, met ernstige gevolgen voor bedrijven en de samenleving.
Om dit te voorkomen, stuurt Elia bij onbalans een signaal naar de BSP's (Balanceringsdienstverleners). Deze partijen leveren balanceringsenergie om het evenwicht te herstellen en de frequentie terug te stabiliseren.
De rol van reserves in frequentiebeheer
Om de netfrequentie stabiel te houden, maakt Elia gebruik van verschillende reserves. Samen zorgen deze drie reserves ervoor dat het net betrouwbaar blijft, zelfs in uitdagende omstandigheden.
Frequency Containment Reserves (FCR)
De FCR, ook wel frequentiebegrenzingsreserve genoemd, reageert automatisch en onmiddellijk bij frequentieafwijkingen. Deze reserve stabiliseert de frequentie op een stationaire waarde binnen enkele seconden.
Automatic Frequency Restoration Reserves (aFRR)
Nadat de FCR de frequentie heeft gestabiliseerd, komt de aFRR in actie. Deze reserve werkt automatisch om de frequentie verder te herstellen tot de oorspronkelijke waarde.
Manual Frequency Restoration Reserves (mFRR)
Als er nog verdere correctie nodig is, wordt de mFRR ingezet. Dit proces verloopt handmatig en wordt vooral gebruikt bij grotere of langdurige afwijkingen.
Hoe werkt FCR?
FCR of frequentiebegrenzingsreserve heeft een aantal specifieke technische vereisten. De belangrijkste is dat er een automatische en proportionele reactie moet zijn op frequentieafwijkingen. Dit betekent dat de gebruikte middelen binnen enkele seconden kunnen reageren op veranderingen in de netfrequentie.
Wat betekent dit voor jou?
De frequentiemarkt biedt bedrijven kansen om bij te dragen aan de stabiliteit van het elektriciteitsnet én daar financieel voordeel uit te halen.
Door deel te nemen aan de FCR-markt of andere balanceringsdiensten kan je:
Door deel te nemen aan de FCR-markt of andere balanceringsdiensten kan je:
Extra inkomsten genereren
Door je flexibele capaciteit beschikbaar te stellen voor frequentiebeheer.
Je energieverbruik optimaliseren
Een slim energiebeheer kan helpen om vraag en aanbod beter af te stemmen.
Duurzaam investeren
Een stabiel net is essentieel voor de integratie van hernieuwbare energiebronnen. Door deel te nemen, draag je actief bij aan een groenere energietoekomst.

Wie kan FCR aanbieden?
Netgebruikers die aangesloten zijn op het Elia-net of op een distributienet kunnen actief deelnemen aan de frequentiemarkt door balanceringsflexibiliteit aan te bieden.
Dit kan op twee manieren:
- Rechtstreeks: Als BSP kunnen bedrijven hun flexibiliteit rechtstreeks aan Elia aanbieden.
- Via een derde partij: Bedrijven kunnen hun flexibiliteit bundelen met die van andere partijen via een aggregator. De aggregator biedt de gecombineerde capaciteit vervolgens aan Elia aan. Dit is het geval bij een Energy Management System.
Samen bouwen aan netstabiliteit
De frequentiemarkt is een essentieel onderdeel van een betrouwbaar en toekomstgericht elektriciteitsnet. Elia zorgt ervoor dat de netfrequentie op 50 Hertz blijft, maar de medewerking van balanceringsdienstverleners en bedrijven is daarbij onmisbaar.
Door actief deel te nemen aan de frequentiemarkt, kun je als bedrijf en consument niet alleen extra inkomsten genereren, maar ook bijdragen aan de stabiliteit en duurzaamheid van het energielandschap in België.